سفته

قبل از هر چیز به توضیح مختصری در مورد اینکه به طور کلی سفته چیست می پردازیم. سفته یکی از اسناد ضمانتی است که شخص متعهد ملزم می گردد تا درصورت امضا و زدن اثر انگشت مبلغ مشخصی را که در آن مشخصص گردیده در تاریخ مشخصی به بستانکار تسلیم نماید و از نظر حقوقی و کیفری قابل پیگیری می باشد. البته می توان از آن به عنوان وثیقه استفاده کرد و یا به طور مثال آن را به عنوان سند ضمانت حسن انجام کار به طرف مقابل ارائه کرد. سفته ها در مبالغ گوناگون موجود می باشند و می توان آنها را از هر جایی تهیه کرد دکه های روزنامه فروشی سطح شهر و یا دستفروش های داخل بازار، اما غالبا آنها مبلغی بیش از قیمت واقعی سفته از شما دریافت می کنند بنابراین بهترین مکان برای خرید سفته شعب بانک ملی می باشد که می توانید سفته ها را با قیمت واقعی که روی آنها درج شده تهیه کنید.

تعریف سفته در قانون

سفته در قانون تجارت این گونه تعریف شده است:”سفته‌ طلب سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله‌کرد آن شخص کارسازی نماید.” 

فلسفه وجود سفته

فلسفه وجود سفته به زمانی بر می گردد که تجار برای جا به جایی پول نقد احساس خطر می کردند از این رو با صادر کردن سفته از این قبیل مشکلات جلوگیری می کردند.

امروزه سفته برای اهداف مختلفی مثل سفته ضمانت وام و سفته ضمانت کاری صادر می شود. با همه این ها همان طور که گفتیم سفته باید ویژگی های لازم را داشته باشد تا معتبر شناخته شود. در صورتی که نکات لازم را در طریقه نوشتن سفته رعایت نکنیم، سفته دیگر از امتیازات سند تجاری بهره نخواهد برد و دیگر نمی توان از این طریق آن را مطالبه کرد.

انواع سفته

سفته سندی است که صادر کننده تعهد می کند مبلغی را در تاریخ مشخص به شخص خاصی پرداخت کند. از جمله کاربرد های سفته می توان به ضمانت کاری یا سفته حسن انجام کار و ضمانت وام اشاره کرد. سفته ممکن است برای ضمانت کاری، ضمانت وام و یا مسائلی از این قبیل صادر شود. پس از این که موارد تعریف سفته و موارد صدور سفته را دانستیم، لازم است طریقه تکمیل برگه سفته را نیز بدانیم.

سفته ضمانت حسن انجام کار

باتوجه به عدم دسترسی افراد به چک جهت انجام معاملات و اجرای تعهدات از سفته برای دستیابی به نتیجه مورد انتظار معامله کنندگان استفاده می شود اما گاهی دلیل استفاده از این سند تجاری عمل به تعهدات نبوده و صادرکننده سفته جهت حسن انجام کار خود آن را به کارفرما تحویل می دهد، از سفته حسن انجام کار تحت عنوان سفته ضمانت نیز یاد می شود. این نوع از سفته در حالی از سوی صادرکننده صادر می شود که کارفرما جهت اطمینان از انجام کار به صورت متعارف از او تضمین کار از کارگر یا انجام دهنده عمل مورد خواستش طلب می کند. دلیل دریافت چنین سفته هایی از جانب کارفرما برای این است که اطمینان حاصل کند که اگر از ناحیه کارگر خود متحمل خسارات و ضرری شود بتواند از محل سفته آن را جبران کند، اما متاسفانه گاهی پیش می آید که دریافت چنین سفته هایی از طرف کارفرا برای فشار آوردن و تهدید کردن کارگر در آینده و ضایع شدن حقوق استفاده می شود.

آیا اخذ سفته یا چک ضمانت حسن انجام کارقانونی است؟

همانطور که بیان کردیم رویه این است که کارفرمایان برای جلوگیری از ضرر در آینده از زیردست خود چنین سفته هایی را دریافت می کنند اما در اینکه این کار قانونی است یا نه باید گفت که به لحاظ اخلاقی چنین عملی جهت ورود فشار به کارگر پسندیده نیست اما غیر اخلاقی بودن را نباید با غیرقانونی بودن اشتباه گرفت. در قانون کار و سایر قوانین از دریافت چنین سفته هایی صحبت به میان نیامده است و از طرفی قرارداد کار می تواند بنابر توافق طرفین باشد مگر اینکه خلاف قانون باشد و دریافت سفته توسط کارفرما جهت اطمینان خاطر از جبران خسارات احتمالی بنظر خلاف قانون نمی آید، هرچند که بنابر نظر عده ای دریافت چنین سفته هایی از سوی کارفرما به دلیل فشاری که به کارگر متحمل می شود غیرقانونی قلمداد می شود.

چطور سفته ضمانت حسن انجام کار را پر کنیم؟

 جهت تکمیل برگه سفته حسن انجام کار می بایست نکاتی را رعایت کنیم که توجه به این نکات این نوع سفته را از سفته هایی که جهت انجام معاملات و وصول طلب و به عنوان جانشین پول نقد صادر می شود متمایز می کند. سفته شامل قسمت های زیر است:

نکته

  • نام و نام خانوادگی: نام و نام خانوادگی متعهد شونده سفته ضمانت کار باید در این قسمت درج شود.
  • مبلغ سفته: که به عدد و حروف داخل سفته نوشته می شود .البته حد اکثر مبلغ هر سفته روی آن نوشته شده و هر برگ از آن متضمن پرداخت نهایتا همان مبلغ درج شده در سفته می باشد.پیشنهاد می شود مبلغ سفته از مبلغ اسمی آن بیشتر نباشد.
  • تاریخ: تاریخی که سفته امضا شده است در این قسمت درج می شود.در صورتی که صادر کننده تاریخی که سفته را صادر کرده است بر روی سفته درج نکند ، سفته ارزش تجاری خود را از دست می دهد و تبدیل به یک سند عادی می شود . تاریخ صدور شامل روز، ماه، سال است که باید با حروف نوشته شود.تاریخ پرداخت سفته باید بر روی آن قید شود. در سفته ضمانت کاری و ضمانت وام به جای تاریخ پرداخت بهتر است ذکر شود “سفته بابت حسن انجام کار” و اصلا تاریخ قید نشود. زیرا نوشتن تاریخ در آن موضوعیت ندارد. در صورتی که ضامن پشت سفته ضمانت کاری را امضا می کند، حتما قید کند که آن امضا برای ضمانت است در غیر این صورت به عنوان ظهر نویسی تلقی می شود.
  • حواله کرد: اسم شخصی که سفته در وجه او صادر گردیده. توجه داشته باشید که در صورتی که نام گیرنده ذکر نشود، سفته در وجه حامل محسوب می شود و هر شخصی که سند را در دست داشته باشد می تواند مبلغ آن را مطالبه کند.

همچنین اطلاعاتی در مورد محل اقامت شخصی که متعهد شده و محل پرداخت وجه سفته نیز وجود دارد که توسط متعهد پر می شود. در قسمت سمت چپ سفته نیز مجددا مبلغ سفته ، تاریخ صدور و تاریخ سررسید سفته ، نام بستانکار ، متعهد و محل اقامت و محل پرداخت مجددا نوشته می شود .

  1. در صورتی که سفته دارای تاریخ باشد و صادر کننده مبلغ سند را در تاریخ معین پرداخت نکند، گیرنده می تواند ظرف ده روز اعتراض خود را تحت عنوان اعتراض عدم تادیه یا واخواست اعلام کند و پس از آن ظرف مدت 5 سال با ارائه دادخواست مطالبه سفته، به دادگاه وجه سفته را طلب کند. اگر بر روی تاریخ سفته، عبارت “عند المطالبه” یا “به محض رویت نوشته” شده باشد، گیرنده سفته می تواند تا مدت یک سال برای مطالبه مبلغ سفته اقدام کند و در صورتی که مبلغ سند را دریافت نکرد، می تواند به طریقی که گفته شد، وجه سفته را مطالبه کند.
  2. در صورتی که امضا یا مهر ( اثر انگشت ) صادر کننده درج نشود، سفته اعتبار خود را به عنوان یک سند تجاری و حتی سند عادی از دست می دهد.
  3. بر اساس قانون تجارت ، درج محل پرداخت سفته از نکات الزامی نوشتن و تنظیم سفته نمی باشد.
  4. سفته سفید امضا را به دریافت کننده ارائه نکنید زیراکه کارفرما می تواند سفته را نقد کند و برای اینکه ثابت کنید که سفته جهت حسن انجام کار صادر شده است می بایست دلایل و مدارکی را ارائه دهید و چه بسا با نداشتن مدارک در این زمینه متحمل ضرر شوید.

اخذ امضا از کارفرما در کپی سفته

بعد از اینکه نکات بالا را در خصوص سفته رعایت کردید می بایست از سفته مورد نظر یک کپی بگیرید و از کارفرمای خود بخواهید که آن را امضا کند که در صورتی که از پس دادن سفته بعد از انجام کار خودداری کرد بتوانید به عنوان ادله از آن استفاده کنید.

به اجرا گذاشتن سفته حسن انجام کار

در مورد اجرا گذاشتن سفته ضمانت حسن انجام کار باید گفت که کارفرما طی قراردادی که فی ما بین آنها تنظیم گردیده متعهد به پرداخت حقوق و مزایا در طی زمانی که به عنوان قرارداد در میان کارفرما و کارمند یا کارگر مشخص شده می باشند و در مقابل کارگر یا کارمند متعهد به حسن انجام کار و مواردی که در متن قرارداد ذکر شده است می باشد. چنانچه در این میان شخصی که مشغول کار می باشد مواردی را که متعهد به انجام آن گردیده انجام ندهد و ضرر و زیانی در این بین به کارفرما وارد شود و یا با ترک کار نیز ضرری به کارفرما وارد شود و این ضرر و زیان قابل اثبات در مراجع قضایی باشد کارفرما می تواند کتبا موارد را با کارگر یا کارمند در میان بگذارد و در صورت عدم جبران ضرر و زیان وارد شده اقدام به اجرا گذاشتن سفته ضمانت کار در مراجع قضایی کند. البته مشاهده می شود که گاها کارفرما فقط اقدام به گرفتن امضا و اثر انگشت کارکنان می کند و سایر موارد سفته را خالی می گذارد که در این صورت فرد شاغل این اجازه را به کارفرما می دهد که تاریخ و سایر مواردی که باید در سفته مشخص شود را به دلخواه خود تکمیل کند که از نظر عقلانی اجازه چنین کاری به کارفرما درست نمی باشد و بهتر این است که سفته به طور کامل تکمیل گردد و حتما در ذیل سفته قید گردد که سفته به عنوان ضمانت حسن انجام کار دریافت گردیده است. که معمولا انجام این کار مورد قبول کارفرما قرار نمی گیرد و این دیگر توافق کارمند یا کارگر با کارفرما است که اقدام به امضای سفته کند یا نه.

خیانت در امانت سفته حسن انجام کار چیست و چگونه می توان آن را اثبات کرد؟

خیانت در امانت سفته ضمانت حسن انجام کار بدین معنی است که شخص متعهد که سفته ای را با این عنوان به کارفرما داده در صورت ایجاد ضرر و زیان در زمانی که شخص مشغول به کار می باشد و یا ضررو زیانی که شخص مشغول به کار با ترک کار به کارفرما وارد می کند  قابل پیگیری می باشد. اما باید صحت این ادعا در مراجع قضایی اثبات گردد و همه این شرایط زمانی قابل بررسی است که شماره سفتههای تسلیم شده در ذیل قرار دادی که بین کارمند و کارفرما تنظیم شده ذکر شده باشد و شرایط و ضوابط حسن انجام کار نیز کاملا مشخص و قابل اثبات در مراجع قضایی باشد .بدین ترتیب پس از اتمام تاریخ قراردادی که مابین کارمند و کارفرما امضا گردیده کارفرما موظف به عودت سفته ها به کارمند می باشد اما گاها مشاهده می شود که کارفرمایان به دلیل اینکه از شکایت کارمندان به وزارت کار جهت دریافت مطالبات خود جلوگیری کنند مبادرت به نگاه داشتن سفته های فرد می کنند. اما اگر کارفرما نسبت به استرداد سفته ها اقدام نکند شخص طرف قرارداد می تواند اظهارنامه ای را به کارفرما مبنی بر بازگرداندن سفته های خود بدهد و در صورتی که کارفرما از استرداد سفته ها امتنا کند و مبادرت به اجرا گذاشتن سفته ها بکند می توان از طریق مراجع قضایی نسبت به پس گرفتن سفتهها با عنوان خیانت در امانت ، طرح دعوی شود.

نتیجه گیری

باید عنوان شود که با توجه به شرایط شغلی سختی که هرروزه افراد جویای کار با آن دست و پنجه نرم می کنند و رواج مطالبه چک و سفته ضمانت حسن انجام کار از جانب کارفرمایان بایدگفت که توجه به قوانین اسناد ضمانتی مانند سفته برای افراد جویای کار بسیار حایز اهمیت می باشد تا با ارایه صحیح سفته ضمانت کار از سو استفاده های احتمالی از آن جلوگیری به عمل آید تا از عواقب احتمالی بعدی آن جلوگیری شود و از تلف شدن وقت و پول خود در شوراهای حل اختلاف و راهروهای دادگاه ها پیشگیری کنند. امیدوارم مطلب ارایه شده برای شما مفید بوده باشد.

سئوالات متداول

1- در نحوه نوشتن سفته چه مواری حتما باید قید شود؟

امضا صادر کننده نام گیرنده و مبلغ سفته و تاریخ پرداخت باید حتما قید شود که جزئیات آن در متن مقاله آمده است.

2- نحوه پر کردن سفته ضمانت کاری و وام چگونه است؟

بر روی سفته حتما قید شود که بابت ضمانت کاری یا وام است و ذکر تاریخ موضوعیت ندارد که در متن آورده شده است.

3- عدم ذکر نام گیرنده در نحوه نوشتن سفته چه تاثیری دارد؟

عدم ذکر نام گیرنده موجب می شود تا سفته در وجه حامل باشد که در متن مقاله توضیح داده شده است.

دریافت مشاوره

قبل از هر اقدامی درمورد معاملات ملکی با وکیل متخصص در امور املاک مشورت کنید.گروه وکلای ملکبانان با دارا بودن کادر متخصص و متبحر خود آماده همکاری و قبول وکالت در کلیه دعاوی ملکی هستند.ملکبانان یک مرکز تخصصی حقوق در حوزه املاک و مستغلات می باشد.در ملکبانان از گستره وسیع مباحث حقوقی، فقط بر روی مباحث حقوقی حوزه املاک و مستغلات متمرکز هستیم و به صورت تخصصی خدمات خود را ارائه می دهیم.
برای دریافت مشاوره با شماره های 09128719258 و 09150806049 با ما در ارتباط باشید.

melkbanan وکیل همراه شما