خرید ملک یکی از مهمترین و پرهزینهترین تصمیمات مالی در زندگی افراد است. در این فرآیند، اطمینان از صحت اطلاعات حقوقی و قانونی ملک امری ضروری است. یکی از ابزارهای مهم و قانونی که در فرآیند خرید و فروش ملک در ایران استفاده میشود، کد رهگیری است. این کد برای شفافیت بیشتر و جلوگیری از مشکلات حقوقی در معاملهها طراحی شده است. در این مقاله، به بررسی اهمیت و ضرورت توجه به کد رهگیری هنگام خرید ملک و نحوه استفاده از آن پرداخته و نقش آن در حفظ حقوق طرفین معامله را مورد بررسی قرار میدهیم. همچنین، نظرات وکیل فرشته محمد حسینی، مدیر مرکز حقوقی ملکبانان، در این خصوص بیان خواهد شد.
کد رهگیری چیست؟
کد رهگیری یک شناسه یکتا است که توسط سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور (سامانه سروش) به هر قرارداد خرید و فروش یا اجاره ملک اختصاص داده میشود. این کد بهعنوان یک مدرک قانونی برای تأسیس و ثبت معامله در نظر گرفته میشود و اعتبار قانونی به معامله میدهد. کد رهگیری برای هر نوع معامله ملکی، اعم از خرید، فروش، رهن، اجاره و انتقال مالکیت صادر میشود.
اهمیت کد رهگیری در خرید ملک
کد رهگیری در فرآیند خرید ملک از اهمیت ویژهای برخوردار است. برخی از دلایل این اهمیت عبارتند از:
- ضمانت اجرایی قانونی: کد رهگیری نشاندهنده این است که قرارداد خرید و فروش ملک بهطور قانونی ثبت شده و در سامانه ملی املاک ثبت گردیده است. این امر بهمعنی اعتبار قانونی قرارداد است و میتواند در صورت بروز اختلافات، بهعنوان یک مدرک معتبر در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد.
- پیشگیری از کلاهبرداری و معاملات غیرقانونی: استفاده از کد رهگیری به جلوگیری از کلاهبرداریهای ملکی و تقلب در معاملات کمک میکند. بسیاری از کلاهبرداریهای رایج در حوزه املاک شامل فروش ملک به چندین نفر یا فروش ملکهایی که دارای مشکلات حقوقی هستند، میشود. با استفاده از کد رهگیری، صحت اطلاعات ملک و اصالت قرارداد بررسی میشود و از این قبیل مشکلات جلوگیری میشود.
- اطمینان از مالکیت واقعی فروشنده: با وارد کردن کد رهگیری در سامانه، خریدار میتواند به اطلاعات دقیق و جزئی ملک و وضعیت مالکیت آن دسترسی پیدا کند. این اطلاعات شامل وضعیت قانونی ملک، سند رسمی یا قولنامهای بودن آن و همچنین بدهیهای احتمالی ملک است که بهطور مستقیم بر مالکیت و معامله تاثیر میگذارد.
- ثبت رسمی معامله: کد رهگیری باعث ثبت رسمی قرارداد خرید و فروش در سامانه املاک کشور میشود که این ثبت، بهعنوان یک مدرک معتبر در مراجع قانونی پذیرفته میشود. بنابراین، هرگونه اختلاف در مورد تاریخ، شرایط، یا اعتبار قرارداد، میتواند با استفاده از کد رهگیری پیگیری شود.

- شفافیت در فرآیند معامله: کد رهگیری کمک میکند تا فرآیند خرید و فروش ملک شفاف و مشخص باشد. خریدار و فروشنده میتوانند بهراحتی از جزئیات قرارداد مطلع شوند و در صورت بروز هرگونه مشکل، این اطلاعات برای حل اختلافات به کار گرفته میشود.
قوانین مربوط به کد رهگیری
طبق قوانین کشور، هرگونه خرید و فروش، رهن یا اجاره ملک باید با استفاده از کد رهگیری انجام شود. این کد توسط دفاتر ثبت معاملات املاک صادر میشود و بدون آن، قرارداد فاقد اعتبار قانونی است. ماده ۲۲ قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن به صراحت اعلام میکند که برای ثبت تمامی معاملات ملکی، اعم از خرید و فروش یا اجاره، کد رهگیری باید صادر شود.
نقش کد رهگیری در حفظ حقوق خریدار و فروشنده
- حفظ حقوق خریدار: با داشتن کد رهگیری، خریدار میتواند از صحت مالکیت و وضعیت حقوقی ملک اطمینان حاصل کند. در صورتی که فروشنده مشکلی حقوقی داشته باشد، مثل بدهی یا دعوای قانونی، این موارد در سامانه ثبت میشود و خریدار از آن آگاه میشود.
- حفظ حقوق فروشنده: از طرف دیگر، کد رهگیری برای فروشنده نیز مفید است. این کد اطمینان میدهد که فروش ملک بهصورت قانونی انجام شده و در صورت بروز اختلافات، او میتواند از قرارداد ثبتشده بهعنوان یک مدرک معتبر دفاع کند.
- پیشگیری از فروش ملکهای مشاع یا توقیفشده: در مواردی که ملک تحت توقیف باشد یا متعلق به چندین نفر باشد، کد رهگیری میتواند کمک کند تا از انجام معاملات غیرقانونی جلوگیری شود. بهعنوان مثال، اگر ملک در فرآیند تقسیم ارث یا تحت توقیف قضائی باشد، با استفاده از کد رهگیری میتوان از وقوع این نوع مشکلات جلوگیری کرد.
نظرات وکیل فرشته محمد حسینی در خصوص کد رهگیری
وکیل فرشته محمد حسینی، مدیر مرکز حقوقی ملکبانان، بر این باور است که کد رهگیری یکی از ابزارهای حیاتی در فرآیند خرید و فروش ملک است که بهطور قابل توجهی از حقوق طرفین معامله محافظت میکند. وی معتقد است که با استفاده از کد رهگیری، امکان پیگیری هرگونه مشکل یا اختلاف حقوقی در معاملات ملکی وجود دارد. همچنین، این کد میتواند به خریداران کمک کند تا از صحت اسناد و وضعیت قانونی ملک اطمینان حاصل کنند و از مشکلات بعدی جلوگیری کنند.
وی همچنین توصیه میکند که همواره قبل از انجام هر معامله ملکی، حتماً کد رهگیری را از دفترخانه یا سامانه رسمی دریافت کرده و آن را بررسی کنید تا از صحت اطلاعات و قانونی بودن معامله مطمئن شوید.
نتیجهگیری
کد رهگیری یکی از مهمترین ابزارهای قانونی در خرید و فروش ملک است که از حقوق طرفین معامله محافظت میکند. این کد بهعنوان یک مدرک معتبر قانونی، امکان پیگیری مشکلات حقوقی و جلوگیری از کلاهبرداریهای ملکی را فراهم میآورد. بنابراین، توجه به کد رهگیری در هنگام خرید ملک امری ضروری است و خریداران باید از صحت این کد و اطلاعات موجود در سامانه املاک کشور اطمینان حاصل کنند. مشاوره حقوقی از وکیل متخصص مانند فرشته محمد حسینی میتواند در این زمینه به شما کمک کند تا از مشکلات حقوقی و مالی جلوگیری کنید و معاملهای امن و قانونی داشته باشید.